Złośliwy nowotwór jajnika, popularnie nazywany rakiem jajnika, jest jednym z najtrudniejszych do wykrycia w początkowym stadium. Charakteryzuje się podstępnym przebiegiem i często jest diagnozowany dopiero w późnych etapach, co przekłada się na wysoką śmiertelność. Nie istnieje pojedyncze specyficzne badanie diagnostyczne, które pozwoliłoby na szybkie i precyzyjne rozpoznanie tego typu nowotworu. Dlatego w medycynie klinicznej stosuje się kombinację różnych technik diagnostycznych, takich jak badania krwi, obrazowe, mikroskopowe.
Rak jajnika jest chorobą nowotworową charakteryzującą się złośliwością i rozwija się zazwyczaj wewnątrz jajników. Najczęściej jest diagnozowany u kobiet po 50. czy 60. roku życia. Ten rodzaj nowotworu jest jednym z najczęstszych wśród żeńskich narządów płciowych i niestety często jest wykrywany dopiero w zaawansowanym stadium. Taki rak jest agresywny – rozprzestrzenia się zarówno w jamie brzusznej jak i innych odległych organach, nawet w początkowych stadiach choroby. Ta agresywność utrudnia całkowite usunięcie nowotworu i wpływa negatywnie na skuteczność chemioterapii. Z tego powodu rak jajnika jest na czwartym miejscu pod względem liczby zgonów spowodowanych chorobami nowotworowymi wśród polskich kobiet.
Podobnie jak w przypadku innych typów nowotworów, klucz do skutecznej terapii raka jajnika leży w szybkim wykryciu oraz regularnym monitoringu podczas leczenia i po jego zakończeniu. W praktyce stosowane są różne rodzaje badań diagnostycznych – od podstawowych badań ginekologicznych, poprzez badania krwi, histopatologiczne, obrazowe i genetyczne, aż po procedury chirurgiczne i techniki medycyny nuklearnej.
Czynniki ryzyka związane z rozwojem raka jajnika nadal są tematem sporów naukowych. Jednak pewne elementy zostały zidentyfikowane jako mogące wpływać na rozwój guza na jajniku. Należą do nich: obciążenie genetyczne (szczególnie mutacje w genie BRCA), długotrwałe funkcjonowanie jajników bez przerwy (np. wczesna menstruacja, późna menopauza, brak ciąż), nadwaga, otyłość, a także długotrwałe stosowanie hormonalnej terapii zastępczej – przyjmowanie hormonów w okresie menopauzy w celu złagodzenia objawów. Czas stosowania tej terapii powyżej 10 lat jest uważany za czynnik ryzyka.
Jednym z głównych czynników wpływających na niekorzystne rokowanie w przypadku raka jajnika jest brak widocznych objawów w początkowych stadiach choroby. Objawy, takie jak bóle miednicy i brzucha, wzdęcia, zwiększenie obwodu brzucha, częstsze oddawanie moczu czy nieprawidłowe krwawienia, pojawiają się dopiero wraz ze wzrostem masy guza i są mało specyficzne. Często są one ignorowane lub nie kojarzone z możliwością choroby nowotworowej. Wykrycie guza przez palpacyjne badanie ginekologiczne często sugeruje już zaawansowany stopień choroby.